Jaką rasę bydła mięsnego wybrać do hodowli?

Na świecie występuje najwięcej ras o kombinowanym typie użytkowym, u których nie liczy się tylko mleko i mięso. Jednak liczba ras mięsnych zdecydowanie przewyższa liczbę ras użytkowanych mlecznie. Zatem jaką rasę bydła mięsnego wybrać?

Pewne jest, że dominującą (wypierającą inne) rasą mleczną jest rasa holsztyńska. Wśród ras bydła mięsnego nie można jednoznacznie wskazać, która z nich jest najlepsza.

Czym się kierować przy wyborze rasy mięsnej bydła?

Wybór rasy powinien uwzględniać upodobania hodowcy oraz specyfikę dostosowania do środowiska hodowlanego. Zadaniem hodowcy jest wybór rasy najbardziej nadającej się do systemu produkcji, posiadanej bazy paszowej i warunków klimatycznych, często zależnych od wysokości n.p.m. Do ekstensywnego wypasu, opasu pastwiskowego i żywienia zimowego opartego na paszach gospodarskich najlepiej nadają się rasy: Hereford i Angus, cieszące się największą popularnością na farmach otwartych i na suchych okresowo pastwiskach. Natomiast na bogatych, dobrze plonujących przez cały rok pastwiskach i później w intensywnym opasie w bukaciarni, prowadzonym do wysokiej masy końcowej ciała, najlepsze wyniki osiągają rasy: Charolaise, Piemontese, Simental mięsny i Limousine.

Angus to jedna z ras, która cieszy się największą popularnością na farmach otwartych i na okresowo suchych pastwiskach

Czysta kalkulacja przy wyborze rasy bydła mięsnego

Hodowca musi zadać sobie pytanie – jakich nakładów robocizny wymaga bydło ras dobrze umięśnionych. ale delikatnych i wymagających dobrej jakości paszy. Może też wybrać rasę o cechach pierwotnych – atawistycznych (rustykalnych), dobrze przystosowaną do przeciętnych jakościowo pastwisk i warunków na otwartej przestrzeni, których krowy łatwo się cielą, są opiekuńcze i produkują dużo mleka. Jakie będą koszty produkcji i spodziewane dochody? Są to pytania uzasadnione w przypadku planowania lub rozszerzenia tej gałęzi produkcji, ponieważ wiąże się to z potrzebą zainwestowania dużych zasobów pieniężnych lub zaciągnięcia kredytów bankowych. Należy w tym aspekcie powiedzieć, że na efektywność produkcji, poza żywieniem, będą rzutować w każdym gospodarstwie dobrze zainwestowane kredyty na wartościowy i zdrowy materiał hodowlany oraz na organizację bazy paszowej. W obecnej sytuacji (min. wiele chorób) bezwzględne jest prowadzenie w stadach szeroko pojętej profilaktyki.

Do ekstensywnego wypasu, opasu pastwiskowego i żywienia zimowego opartego na paszach gospodarskich najlepiej nadają się rasy: Hereford i Angus, cieszące się największą popularnością na farmach otwartych i na suchych okresowo pastwiskach.

Nie tylko genotyp

W Polsce, do produkcji żywca wołowego wykorzystywane są głównie mieszańce pochodzące od krów mlecznych inseminowanych nasieniem buhajów ras mięsnych, rzadziej kryte naturalnie. Jednak od ponad 10 lat znacząca ilość żywca pochodzić zaczyna ze stad mięsnych: czystorasowych lub mieszańcowych, w których prowadzi się krzyżowanie wypierające. Stosunkowo duża oferta ras czystych lub komponentów ojcowskich (buhaje) do kojarzenia w czystości rasy lub do krzyżowania (np. wypierającego) stwarza możliwości dla każdego wymagającego hodowcy. Wybór konkretnej rasy (po uwzględnieniu wszystkich uwarunkowań, w tym także tempa wzrostu i przyrostów cieląt przy krowach-matkach) powinien uwzględniać aktualne i w dłuższej perspektywie czasowej płacone ceny za cielęta odsadki oraz bukaty o wyższych masach ciała. Sumując, rasa bydła mięsnego (genotyp) decyduje tylko w 3-8% o opłacalności produkcji, liczonej przez naszego hodowcę.Obecna sytuacja na rynku produkcyjnym wymaga ciągłej uwagi, zbierania informacji, analizowania i przewidywania.

Najlepsza rasa bydła mięsnego to…

Pośród wielu ras mięsnych hodowanych w Europie do Polski sprowadzono m.in. rasy brytyjskie: Hereford Angus i Welsh Black (walijska czarna); francuskie: Charolaise, Limousin, Blonde d’Aquitaine i Salers; włoskie: Piemontese, Chinina oraz rasę szwajcarską Simental (typ mięsny), hodowaną nie tylko w Europie. Pogłowie krów-matek mięsnych, odchowujących cielęta do wieku około 7 miesięcy życia w stadach „mięsnych” (krów się nie doi) liczy obecnie w Polsce około 40 tyś. sztuk. Natomiast pogłowie stad czystorasowych mięsnych szacuje się na około 25-30 tyś.

Bydło rasy Hereford

Moda na rasę mięsną

Wybór ras mięsnych do hodowli w Polsce podlega okresowej modzie. Dawniej uważano, że najbardziej efektywną rasą, głównie do krzyżowania towarowego jest rasa Charolaise. Obecnie najbardziej popularną jest rasa Limousine, mimo wysokich cen za jałówki hodowlane. Duże zróżnicowanie dotyczy kalibru, tempa wzrostu, okresu dojrzewania, otłuszczenia tusz czy cech mięsa oraz tzw. cech funkcjonalnych, jak: wymagania pokarmowe, łatwość wycieleń, opiekuńczość i mleczność matek czy odporność na choroby lub zmienne warunki utrzymania. Wszystko to nie pozwala na jednoznaczne wytypowanie rasy najlepszej, gdyż każda z nich jest dobra i najlepsza w zakresie pewnych cech dla danego środowiska hodowlanego czy upodobań hodowcy i konsumentów.

Przegląd ras bydła mięsnego

Ze względu na pochodzenie i kaliber bydło mięsne można podzielić na trzy zasadnicze grupy ras:

1. małe rasy brytyjskie (wyspiarskie);
2. duże rasy francuskie i włoskie (kontynentalne);
3. rasy Ameryki Północnej (importowane).

Bydło brytyjskie

Rasy pochodzące z Wysp Brytyjskich charakteryzują się, poza niewielkimi rozmiarami, przystosowaniem do stosunkowo trudnych, wyspiarskich warunków klimatycznych i ukształtowania terenu. Zaowocowało to wykształceniem takich cech, jak odporność na choroby czy możliwość dobrego wykorzystania runi pastwiskowej. Ponadto cechują się dużą łatwością wycieleń oraz silnym instynktem macierzyńskim. Ze względu na te cechy, rasy te nadają się doskonale całorocznego utrzymania na pastwisku, nawet w warunkach ostrego klimatu. Do tej grupy zaliczyć możemy takie rasy, jak Hereford, Aberdeen Angus, Welsh Black czy Highland.

Rasy bydła mięsnego z Francji i Włoch

Grupa ras francuskich i włoskich charakteryzuje się dużą masą ciała, kalibrem (ze względu na pierwotne wykorzystanie ich jako siły pociągowej) oraz wybitnym umięśnieniem. Przystosowane są dobrze do warunków obfitego żywienia. W tej grupie znaleźć możemy m.in. rasę Charolaise, Limousine, Piemontese. Rasa Salers natomiast dostarcza nam wysoko marmurkowatego mięsa kulinarnego.

Rasy bydła zza Oceanu

Rasy Ameryki Północnej to przede wszystkim te, które wywodzą się od zwierząt europejskich, przywiezionych do Stanów Zjednoczonych i Kanady, a następnie poddanych selekcji przystosowującej do lokalnych potrzeb. Z tego względu mogą być utrzymywane w warunkach zarówno ekstensywnego, jak i intensywnego żywienia. Możemy tu zaliczyć takie rasy, jak Simentaler, Angus, Red Angus, Salers czy Hereford.
Nawet w obrębie tej samej rasy możemy odnaleźć linie, typy, które różnią się zasadniczo między sobą. Simental: mleczny lub mięsny, Hereford: dużego lub małego kalibru i wyrostowości.

To hodowca powinien dokonać świadomego wyboru, co do rasy i możliwości wprowadzenia danego sytemu produkcji.