Wybrane dodatki paszowe dla świń

Antybiotykowe stymulatory wzrostu (ASW) to wszystkie leki wykazujące działanie niszczące lub hamujące rozwój bakterii, podawane w niskich, subterapeutycznych dawkach. Do 1 stycznia 2006r. w krajach członkowskich Unii Europejskiej dozwolone było stosowanie antybiotyków w żywieniu zwierząt jako stymulatorów wzrostu. Aktualnie pasze lecznicze są dopuszczone do stosowania jedynie na zalecenie lekarza weterynarii.

Dodatki paszowe dla świń są alternatywą dla ASW, które utrzymywały prosięta w dobrej kondycji. fot. Fotolia

Zastosowanie antybiotykowych stymulatorów wzrostu było powszechne w produkcji zwierzęcej od ponad 40 lat. Po zakazie ich stosowania zaobserwowano znaczny wzrost zachorowań i padnięć (zwierząt w okresie poodsadzeniowym i świń we wstępnym okresie tuczu), wzrost zużycia antybiotyków leczniczych, mniejsze dzienne przyrosty masy ciała. Te czynniki wpłynęły na wzrost kosztów produkcji.

Stosowanie antybiotyków

Nadmierne stosowanie antybiotyków w medycynie oraz produkcji zwierzęcej spowodowało wzrost liczby drobnoustrojów opornych na ich działanie.

Zgodnie z Dyrektywą 2003/99/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie monitorowania chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników chorobotwórczych „oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe to zdolność niektórych gatunków drobnoustrojów do przeżycia, a nawet do wzrostu przy danej koncentracji czynnika przeciwdrobnoustrojowego, która jest zazwyczaj wystarczająca do powstrzymania lub zabicia drobnoustrojów tego samego gatunku”.

Istnieje wiele grup substancji oraz dodatków paszowych, które wykazują działanie przeciwbakteryjne.

Bakterie te mogą być przyczyną chorób u człowieka, których leczenie antybiotykami może okazać się nieskuteczne. Natomiast pozostałości antybiotyków w produktach pochodzenia zwierzęcego mogą powodować reakcje alergiczne u ludzi, którzy je spożywają.

Alternatywa dla antybiotyków

Decyzja zakazująca stosowanie antybiotykowych stymulatorów wzrostu wymusiła poszukiwanie dodatków paszowych, które mogłyby stanowić alternatywę dla tych substancji. Zawarte w nich składniki i substancje czynne poprawiają zdrowotność zwierząt stymulując je do wyższej produkcyjności. Istnieje wiele grup substancji oraz dodatków paszowych, które wykazują działanie przeciwbakteryjne i nie należą do grupy antybiotykowych stymulatorów wzrostu.

Dodatki paszowe dla świń

AgroFoto.pl, użytkownik: tomeczek321455

Dodatki paszowe wspomagają prawidłowy rozwój prosiąt. Zalicza się do nich dodatki: stymulujące zwiększenie pobrania paszy przez zwierzęta, poprawiające stopień strawności pasz, podnoszące odporność i zapobiegające biegunkom oraz wspierające rozwój przewodu pokarmowego prosiąt.

Wśród dodatków paszowych stosowanych w żywieniu trzody chlewnej, mających znaczenie w poprawie statusu zdrowotnego świń, a przyczyniających się do ograniczenia stosowania antybiotyków znajdują się m.in: zakwaszacze, enzymy, drożdże, plazma krwi, makro i mikroelementy, zioła, prebiotyki, synbiotyki i probiotyki.

Zakwaszacze

Wyróżniamy dwie grupy zakwaszaczy:

• zakwaszacze paszowe (zaliczamy tu kwasy organiczne)
• zakwaszacze jelitowe (sole kwasów organicznych).

Niektóre kwasy mają właściwości prebiotyczne, wykazują również pozytywny wpływ na wielkość i kształt kosmków oraz krypt w nabłonku jelitowym.

Dodatki paszowe dla świń w postaci zakwaszaczy obniżają pH w świetle przewodu pokarmowego stwarzając niekorzystne warunki rozwoju dla mikroorganizmów patogennych ograniczając występowanie biegunek i śmiertelność prosiąt. Ponadto aniony reszty kwasowej przyłączają do siebie mikroelementy podnosząc ich przyswajalność. Niskie pH umożliwia aktywację pepsynogenu do pepsyny zwiększając przyswajalność azotu. Zakwaszacze posiadają także właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, niektóre kwasy mają właściwości prebiotyczne, wykazują również pozytywny wpływ na wielkość i kształt kosmków oraz krypt w nabłonku jelitowym.

Badania dowodzą, że zakwaszacze mają również pozytywny wpływ na smakowitość paszy, co można zaobserwować dzięki znacznemu wzrostowi jej spożycia (czasami nawet o 100%) prowadzącemu do zwiększenia tempa wzrostu prosiąt.

Enzymy paszowe

AgroFoto.pl, użytkownik: yacenty

fot. agrofoto.pl (użytkownik: yacenty)

Stosowanie enzymów jako dodatków paszowych w żywieniu świń zwiększa strawność składników pokarmowych, wpływając na wzrost poziomu dostępnej energii. Biorą one również udział w eliminacji niekorzystnego wpływu związków antyżywieniowych. Stosowanie enzymów jest najbardziej wskazane w żywieniu młodych zwierząt, u których sekrecja enzymów trawiennych nie jest jeszcze dostatecznie rozwinięta.

Drożdże

Stosowanie drożdży w żywieniu świń poprawia:

• wskaźniki rozrodu,
• wzmaga objawy rui,
• zapobiega zapaleniom macicy i wymienia u loch,
• wpływa na sprawność rozpłodową macior i knurów, witalność i kondycję samców,
• poprawia trawienie i wchłanianie,
• wpływa na zwiększenie spożycia oraz zwiększa tempo wzrostu u prosiąt.

Dodatki paszowe dla świń z drożdżami w składzie przyczyniają się również do zwiększenia zdrowotności i zmniejszenia występowania biegunek u młodych zwierząt. Jest to związane z prebiotycznym oddziaływaniem oligosacharydów stymulujących rozwój pożytecznej mirkoflory jelitowej.

Jakie jeszcze dodatki paszowe są dostępne na rynku i warto stosować? Czytaj dalej!

Suszona plazma krwi

AgroFoto.pl, użytkownik: Ramzes1987x

Suszona rozpyłowo plazma krwi jest powszechnie stosowanym składnikiem pasz typu prestarter wpływającym pozytywnie na wzrost zwierząt, zwiększającym pobranie paszy oraz poprawiającym jej wykorzystanie. Efekty te są głównie skutkiem dużej smakowitości oraz zmniejszonym katabolizmem aminokwasów w paszy zawierającej plazmę krwi. Plazma:

• ukierunkowuje aktywność układu odpornościowego,
• jest źródłem immunoglobulin klasy IgG,
• pomaga również zachować integralność błony jelitowej, uniemożliwiając mikroorganizmom patogennym adhezję do kosmków jelitowych.

Związki mineralne

Związki mineralne zapewniają prawidłowe funkcjonowanie organizmu i wysoką produkcyjność trzody chlewnej. Najważniejsze jest zapewnienie odpowiedniej ilości cynku, miedzi i selenu. Warto uwzględnić w żywieniu dodatki paszowe dla świń z minerałami w składzie, ponieważ mają one wpływ na:

• morfologię jelit,
• wchłanianie składników pokarmowych w jelitach,
• występowanie biegunek
• warunkują wysoką produkcyjność.
• Cynk odgrywa znaczącą rolę w metabolizmie białek, tłuszczy i węglowodanów.
• Cynk i miedź biorą udział w syntezie wielu kluczowych enzymów, działają jako antyoksydanty.

Bardzo istotne jest zachowanie równowagi pomiędzy koncentracją wyżej wymienionych pierwiastków. Zaleca się stosowanie związków mineralnych o jak największej biodostępności dla zwierząt.

Produkty ziołowe

Wybrane zioła korzystnie wpływają na układ immunologiczny poprzez wspieranie odporności komórkowej, stymulację grasicy, rozwój tkanki limfoidalnej, a także zwiększają odporność na stres. Ponadto dodatki paszowe dla świń oparte na ziołach poprawiają smakowitość i zapach pasz, regulują funkcje trawienne układu pokarmowego, modulują metabolizm organizmu oraz wpływają pozytywnie na jakość produktów pochodzenia zwierzęcego.

AgroFoto.pl, użytkownik: kuba24nh

fot. Fotolia

Prebiotyk

Prebiotyk to selektywnie fermentowany składnik, który umożliwia zachodzenie zmian w składzie i aktywności mikroorganizmów układu pokarmowego o działaniu korzystnym na zdrowie i samopoczucie gospodarza. Są to preparaty roślinne lub uzyskiwane z drożdży, nietrawione w żołądku i jelitach cienkich. Pod wpływem ich fermentacji powstają kwasy masłowy, propionowy i octowy.  Należą do nich m.in. fruktooligosacharydy, mannanooligosacharydy i galaktooligosacharydy.

Synbiotyk

Synbiotyk jest kombinacją pro- i prebiotyku współdziałającą ze sobą. Ich pozytywny wpływ na florę bakteryjną jelit ma miejsce dzięki pobudzaniu probiotyków prebiotykami. Synbiotyki wpływają na:

• obniżenie stężenia enterotoksyn w organizmie,
• unieczynnienie nitrozoamin i substancji rakotwórczych,
• zapobiegają zaparciom,
• biegunkom oraz procesom gnilnym w przewodzie pokarmowym zwierząt.

Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) oraz Światowa Organizacja Zdrowia określili probiotyki jako żywe mikroorganizmy, które podawane w odpowiednich ilościach przynoszą gospodarzowi korzyści.

Mikroorganizmy, które działają jak probiotyk

Mikroorganizmy wykorzystywane do produkcji tych preparatów powinny być izolowane od określonego gatunku zwierząt.

Głównymi mikroorganizmami o działaniu probiotycznym są bakterie z rodzajów: Lactobacillus, Bifidobacterium, Gram-dodatnie ziarniaki z rodzaju Streptococcus, Enterococcus, Pediococcus, Lactococcus, Leuconostoc, Propionibacterium freundenreichii, gram-dodatnie laseczki z rodzaju Bacillus, drożdże z rodzaju Sacharomyces, Kluyveromyces, a także grzyby z rodzaju Aspergillus.

Szczepy wchodzące w skład preparatów probiotycznych powinny mieć udokumentowaną skuteczność kliniczną oraz nie wykazywać cech antybiotykooporności.

Preparaty dostosowane do potrzeb gatunku

Mikroorganizmy wykorzystywane do produkcji tych preparatów powinny być izolowane od określonego gatunku zwierząt, u którego w przyszłości będą stosowane. Dzięki takiemu postępowaniu można uzyskać mikroorganizmy, które będą dostosowane do warunków panujących w przewodzie pokarmowym danego zwierzęcia. Probiotyczne dodatki paszowe dla świń powinny wykazywać dużą odporność na działanie czynników zewnętrznych podczas obróbki i przechowywania (temperatura otoczenia, ciśnienie, woda oraz metale ciężkie).

Stosowanie dodatków paszowych zwiększa produktywność.

Bakterie probiotyczne

Ponadto, bakterie probiotyczne powinny charakteryzować się:

• ustaloną przynależnością taksonomiczną, przyleganiem do nabłonka jelitowego (w celu szybkiego namnażania i zasiedlania przewodu, a także zmniejszania możliwości adhezyjnych bakteriom patogennym),
• zmniejszaniem dostępności składników pokarmowych organizmom chorobotwórczym,
• obniżaniem pH środowiska jelitowego,
• wysoką aktywnością enzymatyczną,
• syntetyzowaniem niektórych witamin (z grupy B, PP, K).

Probiotyczne bakterie stymulują:

• mechanizmy odpornościowe,
• produkcję śluzu
• wykazują działanie bakteriostatyczne i bakteriobójcze,
• natomiast nie mogą wytwarzać substancji szkodliwych dla zwierząt oraz wykazywać skutków ubocznych.

Dodatki paszowe dla świń – wpływ

Żywienie trzody chlewnej jest istotnym czynnikiem, wpływającym na efektywność tuczu (wielkość przyrostów dobowych masy ciała, wykorzystanie paszy na 1 kg przyrostu masy ciała), a także ilość oraz jakość pozyskiwanego mięsa wieprzowego (procentowa zawartość mięsa w tuszy, grubość słoniny, smakowitość mięsa, wady mięsa). Dodatki paszowe dla świń wpływają na poprawę funkcjonowania organizmu, ich obecność w dawce pokarmowej ma zwiększyć produkcyjność, poprawić jakość paszy, a przez to podnosić rentowność produkcji.