Patron serwisu: Blattin

Skuteczna inseminacja bydła

Skuteczne pokrycie krów to dla hodowcy przyczynek zarówno do sukcesu hodowlanego, jak i ekonomicznego. Od wykrycia objawów pierwszych rujowych przez prawidłowo dobrane nasienie po skuteczną pracę inseminatora, rozgrywa się ogromnie ważna praca zespołowa. Zobaczmy, od czego zależy skuteczna inseminacja bydła.

Zminimalizowanie zużycia nasienia, zmniejszenie okresu między ciążowego (OMC) to zdecydowana poprawa jakości prowadzenia stada oraz dobry trop w kierunku podreperowania budżetu pracą własną.

Rozród bydła to zagadnienie bardzo wielowątkowe. Począwszy od prawidłowego żywienia, zdrowotności, utrzymania krów po dobór odpowiedniego nasienia, odpowiedni czas inseminacji oraz precyzyjne jej wykonanie. Jak wspomniałam na samym wstępie, żeby inseminacja krów była skuteczna potrzeba zgranego zespołu. Przede wszystkim w postaci hodowcy (pracownika oborowego), który dobrze zinterpretuje objawy, zapisze czas ich zauważenia oraz przekaże te informacje inseminatorowi. Drugim ogniwem jest inseminator.

Skuteczna inseminacja bydła – objawy, które może zaobserwować hodowca

Pobudzenie i ruchliwość. Krowy w czasie rui są niespokojne i przemieszczają się niemal cały czas. Nawet w systemie uwięzowym można zauważyć, że krowy się kręcą, kładą się i wstają, przestępują z boku na bok. Świetnym rozwiązaniem są aktywo-metry i/lub pedo-metry mierzące intensywność ruchów lub liczbę kroków. Bardzo chętnie objawy rujowe wykazują jałówki, gdyż ich organizmy nie są jeszcze obciążone produkcją mleka, ale i krowy na pastwiskach chętniej pokazują „uczucia”. Czują się tam pewniej, gdyż mają pewniejsze podłoże i więcej miejsca.

Zaczepki i skoki

Krowy niezależnie, czy w systemie wolnym czy uwięzowym podczas rui zaczepiają swoje koleżanki ze stada. Chodzą za nimi przepychają się, zaczepiają głową obwąchują okolice sromu starając się wyczuć feromony. Liżą też okolice sromu, żeby pobudzić oddanie moczu, w którym wspomniane feromony się znajdują. Ale nie tylko liżą srom, bo również liżą koleżanki po szyjach i pyskach. Bardzo charakterystyczne jest kładzenie głowy na zady innych krów i próby skoków. Również inne krowy kładą głowę na mającej ruję koleżance. Dzięki temu hodowca może zobaczyć, czy delikwentka ma odruch tolerancji – niezwykle ważny przy określeniu właściwego terminu inseminacji.

Żeby inseminacja krów była skuteczna potrzeba zgranego zespołu. Przede wszystkim w postaci hodowcy (pracownika oborowego), który dobrze zinterpretuje objawy, zapisze czas ich zauważenia oraz przekaże te informacje inseminatorowi. Drugim ogniwem jest inseminator.

Obrzęki

Widoczny jest zaczerwieniony i obrzęknięty srom. W przypadku krów wieloródek nie zawsze występują obrzęki. Wtedy hodowca ma jeszcze jednego asa w rękawie. Zawsze można sprawdzić łechtaczkę, która podczas rui jest w postaci wystającego guziczka u zbiegu warg sromowych w dole sromu.

krowa w czasie rui

Skuteczna inseminacja zależy od wyboru właściwego terminu. Powiększona łechtaczka krowy w czasie rui (forma wystającego guziczka)

fot. mgr inż. Marta Iwaszkiewicz

Wokaliza, spadek wydajności i apetytu

Podczas rui krowy bardzo charakterystycznie ryczą. Ryczą w niebogłosy, ryczą cały dzień albo i dłużej, głośno i przeraźliwie. Najczęściej w stronę człowieka w miejscu, w którym człowiek na pewno ich nie przeoczy.

Bardzo mocno odznaczającym się znakiem rujowym jest gwałtowne „urwanie” mleka podczas doju. Krowa, która dawała dziennie na jeden udój kilkanaście, a nawet ponad 20 litrów mleka, nagle może dać 1 litr albo jeszcze mniej. Dodatkowo absolutnie nie interesuje jej pasza. Wszystkie krowy z grupy, stada chętnie jedzą, natomiast krowa w rui zainteresowana jest czymś innym.

Śluz w czasie rui krów

To bardzo jednoznaczny objaw rujowy. Ważne, by dobrze go ocenić. W prawidłowo występującej rui powinien być widoczny piękny ciągnący się sopel przeźroczystego śluzu.  lekko Czasem może być zabarwiony moczem lub mieć białawy nalot. Wtedy należy zachować ostrożność i dokonać analizy w celu wykluczenia problemów z układem rozrodczym krowy (np. uro-waginy). Niedopuszczalne jest krycie w momencie, gdy śluz jest biały – ropny, bo to ewidentnie świadczy o toczącym się stania zapalnym któregoś odcinka dróg rodnych. Bardzo ważne dla bezpieczeństwa hodowcy jest ogromna koncentracja i uwaga podczas przebywania w stadzie, w którym znajduje się krowa w rui. Wiele krów jest w stanie wykonać również skok na  człowieka.

śluz krowy podczas rui

Kiedy inseminacja krów? Sygnałem jest charakterystyczny śluz. Na zdjęciu sopel śluzowy w trakcie rui

fot. mgr inż. Marta Iwaszkiewicz

Kroki, jakie powinien podjąć inseminator, żeby inseminacja krów byłą skuteczna

  1. Weryfikacja – badanie USG. W dzisiejszych czasach nie powinno być przeszkody w badaniu za pomocą USG. Co nam daje takie badanie? Otóż pokazuje jak na dłoni, czy to prawdziwa ruja czy wywołana np. cystą jajnikową. Na USG mamy obraz pęcherzyka, który nie powinien być absolutnie problemem do zinterpretowania dla inseminatora.
  2. Termin krycia. Wiele hodowców boryka się jeszcze z tym, iż inseminator przyjeżdża wtedy, kiedy może i ma czas. A tak naprawdę to powinien móc stawić się we właściwym momencie po rozmowie z hodowcą. Miałam okazję pracować ze wspaniałym weterynarzem, który również inseminował krowy. Razem wypracowaliśmy świetne wyniki inseminacyjne. Właśnie dlatego, że nie bagatelizował odpowiedniego czasu inseminacji i po analizie danych z obserwacji przyjeżdżał o różnych porach dnia.
  3. Przygotowanie nasienia to kolejnym, jak się okazuje problemowy etap. Bardzo wielu inseminatorów/weterynarzy nie przykłada wagi do rozmrażania nasienia. W kubeczku z wodą, pod pachą, a nawet w ustach. Takie metody są niedopuszczalne. Na rynku dostępne są łaźnie wodne (termosy) z termoregulacją specjalnie do rozmrażania nasienia. Koszt takiego urządzenia już wcale nie jest duży, stąd uważam, że skoro inseminacja jest usługą płatną powinna być ona wykonywana z największą precyzją i standardem.
  4. Deponacja nasienia. Większość inseminatorów deponuje nasienie do szyjki macicy. A może by zrobić to dokładniej? Tutaj zbiega się sens pierwszych 2 czynności inseminatora, jakie wymieniłam. Bo przecież jeśli wiemy, który z jajników owuluje i mamy idealny moment, to dla ułatwienia sprawy można zdeponować nasienie do odpowiedniego rogu macicy, żeby zminimalizować drogę, jaką muszą pokonać męskie komórki rozrodcze zanim połączą się z komórką jajową.
  5. Jakość nasienia. Wybór nasienia to również bardzo ważna sprawa. Musimy mieć na uwadze to, czy kryjemy nasieniem seksowanym (osłabionym) czy konwencjonalnym. Przy tym pierwszym wszystko, o czym napisałam jest niezwykle ważne, gdyż nasienie sekowane zawiera mniejszą liczbę plemników.

Skuteczna inseminacja – wykorzystanie rozwiązań technicznych

W dobie tak rozwiniętych technik rozrodu hodowca nie jest osamotniony w działaniu na rzecz poprawy skutecznej inseminacji bydła. Rynek proponuje wiele ułatwień i rozwiązań byle by tylko przyśpieszyć i ułatwić rozród. Hodowcy powinni z tych rozwiązać jak najbardziej korzystać. Oprócz wspomnianych już przeze mnie aktynometrów/edometrów mamy również różnego rodzaju znaczniki, które pozwolą na precyzyjne określenie odruchu tolerancji krowy w rui.

Podsumowując, skuteczna inseminacja to oszczędność finansowa. Jednak trzeba tę oszczędność wypracować precyzją obserwacji, dobrą komunikacją z inseminatorem oraz zgraniem w czasie.

Zobacz więcej: Behawior krów – To trzeba wiedzieć

Czy artykuł był przydatny?

Kliknij na gwiazdkę, by zagłosować

Ocena 4.7 / 5. Liczba głosów 16

Na razie brak głosów. Możesz być pierwszy!

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *