Bydło simentalskie. Rasa spełniająca dzisiejsze oczekiwania rolnika

Hodowla bydła w czystości rasy, jak i produkcja mięsa wołowego zależy od potencjału genetycznego zwierząt. Uwarunkowana jest ona również czynnikami środowiskowymi, organizacyjnymi i ekonomicznymi. Końcowy efekt produkcji żywca wołowego określa jego wartość rzeźna i właściwości jakościowe mięsa. Uzależnione są one od: typu użytkowego, rasy, płci, końcowej masy ciała, i wielu innych czynników. Zostają one również ukształtowane przez hodowcę w procesie chowu, poprzez system utrzymania i zastosowanie odpowiednich metod żywienia. W obecnym czasie hodowcy mają wysokie oczekiwania w stosunku do rasy bydła. Te wymagania spełnić może bydło simentalskie. 

Zasadą mięsnego kierunku użytkowania bydła jest wykorzystanie krów tylko do rozrodu i wychowu cieląt, przez 6-8 pierwszych miesięcy ich życia. Miarą produkcji w stadach towarowych krów mięsnych jest liczba i masa ciała cieląt odsadzonych od matek na koniec sezonu pastwiskowego. Jednym z warunków opłacalności chowu bydła mięsnego jest wielkość stada podstawowego matek.

Należy zaznaczyć, że efektywność hodowli i produkcji determinuje się trzema grupami czynników. Zaliczamy do nich:

1. reprodukcję (rozród–sezonowość krycia i ocieleń),
2. odchów cieląt przy krowach matkach,
3. a także odchów jałówek – do remontu stada, technologią chowu (żywienie i utrzymanie) oraz genotypem zwierząt (rasa).

Bydło mięsne powinno bazować przede wszystkim na użytkach zielonych. Są one najtańszą bazą paszową, dostępną u nas od maja do listopada. Dzisiejszy rolnik, w obecnej sytuacji, poszukuje nowych rozwiązań, dostosowania się do oczekiwań rynku – konsumenta. Szerokie spektrum jego oczekiwań może spełnić bydło simentalskie. Rasa o niesamowitych wręcz możliwościach.

Bydło simentalskie – historia

Ojczyzną bydła simentalskiego jest Szwajcaria. Zasobne w trawę wyżyny zapewniły możliwości efektywnego wykorzystania naturalnej bazy paszowej. Na przestrzeni ostatniego stulecia obserwować można było szybkie rozprzestrzenianie się tej rasy. Dlatego uznawane jest za najważniejszą rasę górską, docenianą nie tylko w Europie. Ze względu na swoją liczebność i skalę występowania jest jedną z bardziej uznawanych ras na świecie. Populację simentala ocenia się na blisko 40 ml w tym 17 milionów w Europie. Liczebność simentali w stosunku do całkowitej populacji jest największa w Austrii (81%), w Czechach (56%), Słowacji (48%), Szwajcarii (35%), natomiast w Polsce około 1,5%.

Znaczenie tego bydła wynikające z jego potencjału jest charakterystyczne dla danego regionu. Predyspozycje te wynikają z odmienności hodowlanych, ekologicznych, ekonomicznych i kulturowych. Tradycje łącznie z przyzwyczajeniami warunkują poziom spożycia wołowiny, mleka i ich przetworów. Zróżnicowane warunki topograficzne i klimatyczne, jak również różnice w strukturze chowu i zarządzaniu mają wpływ na określenie celu hodowlanego dla tej rasy.

Cechy rasy simental

Ze względu na warunki tworzenia i rozwoju rasy, które przebiegały na terenach górzystych, u zwierząt tych utrwaliły się doskonałe wskaźniki płodności, mocna budowa, doskonałe nogi oraz długowieczność. Ponadto w wyniku dalszego udoskonalenia uzyskano wysoką wydajność życiową mleka (ponad 100 000 kg), przy wysokiej wydajności w laktacji (około 8–9 tys. [red.])  Należy również odnotować dobrą wydajność rzeźną (63%). Obecnie bydło to jest doskonalone w dwóch kierunkach użytkowych mięsnym i mlecznym.

Hodowla simentali w Polsce

Obecna populacja simentali w Polsce kształtuje się na poziomie około 50 tys. sztuk.

fot. Pixabay

W Polsce chów bydła rasy simentalskiej rozpoczęto w drugiej połowie XIX wieku w rejonach południowo–wschodnich. Pod koniec wieku istniało tam już 28 obór simentalskich. Obecnie bydło to utrzymywane jest głównie w rejonie południowej i środkowej części województwa podkarpackiego oraz nieliczne stada na terenie całego kraju. Jeszcze do niedawna bydło to charakteryzowało się bardzo dużymi rozmiarami ciała (krowy 800kg), grubą kością i wysoko nożnością.

Dlatego oprócz użytkowości mlecznej i mięsnej używano go, jako siły pociągowej. W 1955 r. utworzono Ośrodek Hodowli Zarodowej w Brzozowie. Był on pionierem i długoletnim liderem z dobrymi tradycjami hodowlanymi w hodowli zarodowego bydła simentalskiego. W 1994 roku rozpoczyna swoją działalność Polski Związek Hodowców Bydła Simentalskiego. Ma on na celu między innymi, doskonalenie bydła tej rasy w typie mięsnym i mlecznym.

Znaczenie rasy simental

W doskonaleniu cech związanych z produkcją mleka i mięsa uwzględnia się także doskonalenie cech funkcjonalnych takich jak płodność, długowieczność, zdrowotność i żywotność rodzonych cieląt. Przy produkcji wołowiny używa się tej rasy o doskonałych cechach opasowych i umięśnienia. Stanowią one przykład idealnych krów mamek przy zachowaniu cech macierzyńskich i wysokiej mleczności. Coraz częściej prowadzi się hodowlę stad bezrogich. Eliminuje to wiele niekorzystnych zjawisk wpływających na produkcję, jak i bezpieczeństwo ludzi i zwierząt. Oprócz wspomnianych wyżej zalet i predyspozycji zwierzęta te cechuje typowa dla simentali łagodność.

Pasza dla młodego bydła opasowego OPTIBULL 20 HERBAVIT bez GMO marki De Heus.

fot. De Heus

Cechy takie, jak długowieczność, liczba komórek somatycznych oraz płodność mają coraz większe znaczenie dla ekonomicznej produkcji mleka. Przeciętna wydajność krów objętych w 2019 oceną wartości użytkowej wynosiła 6352 kg mleka. Mleko simentali jest doskonałym surowcem serowarskim. Średnia zawartość białka w mleku kształtuje się na poziomie ok. 3,5% a zawartość tłuszczu nawet 4,5% [red.]. Produkcja serów może stanowić nowe wyzwanie dla hodowców, a dla małych gospodarstw dodatkowe źródło dochodu. Współczesny świadomy konsument wciąż poszukuje dobrej zdrowej żywności. Prawdziwe dobre sery mogą spełnić jego wysokie oczekiwania.

Mięsna strona simentali

Obecnie bydło rasy simental jest doskonalone w dwóch kierunkach użytkowych mięsnym i mlecznym.

fot. Pixabay

Jeśli chodzi o mięsną stronę użytkowości tej rasy, bydło simentalskie staje się  najważniejszą rasą bydła dla hodowli w czystości rasy i do krzyżowań. W efekcie przekazywania na potomstwo cech o wysokiej wydajności rzeźnej zalecany jest do krzyżowania towarowego. Walory tuszy stają się coraz ważniejsze dla zakładów mięsnych, dla tego, za dobrą jakość, płaci się więcej. Mieszańce z simentalem spełniają oczekiwania zarówno hodowców, jak i konsumentów. Uzyskuje się zwierzęta zrównoważone, które nie popadają w skrajności produkcyjne, przy zachowaniu walorów mięsa, cenionego przez coraz wybredniejszego konsumenta.

Cel hodowlany dla krajowej populacji bydła rasy simentalskiej zakłada doskonalenie w równym stopniu cech mlecznych i mięsnych. Bydło simentalskie ocenia się w Polsce na potomstwie męskim, pod względem cech opasowych i rzeźnych. Program działań Europejskiej Federacji Hodowców Bydła Simentalskiego zakłada m.in. utrzymanie wysokiej wydajności mleka i mięsa. Poświęca więcej uwagi cechom jakościowym mięsa m.in. marmurkowatości czy delikatności. Przewaga wydajności mięsnej tej rasy nad rasami jednokierunkowo mlecznymi musi znaleźć swoje odzwierciedlenie w cenie. Wartość sprzedawanego materiału rzeźnego, oprócz produkowanego mleka, powinna przewyższać dochody uzyskiwane ze sprzedaży mleka i opasów od bydła jednostronnie mlecznego.

– Mleczarnia stawiają na bardzo dobre parametry mleka, a gospodarstwa otrzymują dodatkową należność za wysoki udział składników białego surowca. Dlatego warto skupić się optymalizacji żywienia stada, co bezpośrednio wpływa na skład mleka. Nasz zespół doradców żywieniowych z chęcią pomaga w układaniu dawek pokarmowych i doborze pasz ta, aby hodowcy mogli zwiększać rentowność gospodarstw mlecznych – mówi Mariusz Deptuła, kierownik działu pasz ALDO.

Dlaczego warto zacząć hodowlę bydła rasy simental w Polsce?

W naszych warunkach dwukierunkowa użytkowość i możliwość wypasania na trwałych użytkach zielonych praktycznie przez większą część roku daje rolnikom nieocenione możliwości. Trwałe użytki zielone obejmują swym zasięgiem 11,4% obszaru kraju, co stanowi 21,1% terenów rolniczych Polski. Jest to, więc idealne rozwiązanie nie tylko dla Pogórza Sudeckiego. Rasę tę można utrzymywać na terenie całego kraju. Charakter naszego regionu przemawia za promowaniem bydła, ekonomicznie konkurencyjnego dla innych ras typowo mlecznych, ale niekonkurencyjnego ze względu na bazę paszową.

Zaostrzenie norm jakościowych mleka (szczególnie zawartość białka i komórek somatycznych) podkreśla ekonomiczne zalety tej rasy. Natomiast bydło holsztyńsko-fryzyjskie, które zdominowało polską hodowlę, stwarza producentom mleka wciąż wiele problemów. Krowy hf, wysoko wydajne wymagają lepszych warunków utrzymania, lepszej opieki, precyzyjnego bilansowania dawek pokarmowych, a także ukierunkowanej profilaktyki schorzeń, co wiąże się z odpowiednim zarządzaniem stadem. Ponadto przy rosnącej wciąż wydajności mlecznej pogłębia się problem związany z prawidłowym zbilansowaniem dawki pokarmowej.

Czytaj również: Stres cieplny u krów mlecznych – jak prawidłowo ochronić stado?