Afrykański pomór świń – wirus, objawy, bioasekuracja

fot. agroFakt

Afrykański pomór świń dotyka świń w każdym wieku i może osiągać wysokie wskaźniki śmiertelności. Główne objawy kliniczne to: niebiesko-fioletowa sinica pyska, uszu, ogona i podudzi, wysoka gorączka oraz obfite wydzieliny z oczu i nosa. Choroba ta podlega obowiązkowi zgłoszenia do  powiatowego lekarza weterynarii bezpośrednio lub za pośrednictwem lekarza weterynarii opiekującego się gospodarstwem albo wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

Afrykański pomór świń (ASF) jest podobny do klasycznego  pomór świń (CSF) (cholera wieprzowa) tak bardzo, że do ich rozróżnienia wymagane są badania laboratoryjne. Objawy kliniczne i zmiany pośmiertne obu chorób są prawie nie do odróżnienia. ASF jest wywoływany przez unikalny wirus, który różni się od wirusa CSF i który infekuje tylko świnie domowe i dzikie oraz różne rodzaje kleszczy. Świnia (i jej bliscy krewni, dziki i świnie) jest jedynym naturalnym żywicielem rodziny wirusów Asfarviridae , co oznacza, że ​​wirus nie wyrządza szkód ludziom ani innym zwierzętom. Nie oznacza to, że ludzie i inne zwierzęta nie mogą przenosić wirusa jako nosiciele.

Afrykański pomór świń

Zakażenie następuje najczęściej poprzez bezpośredni kontakt z tkankami i płynami ustrojowymi świń nosicieli bezobjawowych lub zakażonymi zwierzętami poprzez: wydzieliny z nosa, ust, mocz i kał lub nasienie. Rozprzestrzenia się również poprzez transport i konsumpcję skażonych produktów spożywczych. Uważa się, że wysoce patogenny szczep ASF został wprowadzony do świń domowych, a następnie populacji dzików w porcie Poti w stanie Georgia w 2007 roku, kiedy to miejscowe świnie były karmione odpadami spożywczymi ze statku pochodzącego z Republiki Południowej Afryki.

Wirus u dzików i świń, w stanie subklinicznym, nie wykazuje żadnych objawów choroby, pozostaje wysoce zaraźliwy dla wszystkich świń i może przeżyć przez długi okres po uboju – nawet w zamrożonych tuszach. Należy również pamiętać, że peklowanie i wędzenie produktów wieprzowych nie niszczy wirusa.

Afrykański pomór świń – objawy kliniczne

Objawami klinicznymi aą m.in.:

• wysoka gorączka 40-42 ° C;
• utrata apetytu;
• czasami odmowa stania lub poruszania się;
• niestabilny chód;
• wymioty i/lub biegunka krwista;
• sinica: kończyn, nosa, uszu, ogona i podudzia (szczególnie dobrze obserwowane u świń białych);
• krwotoki na skórze (szczególnie na uszach i bokach);
• nieprawidłowe oddychanie;
• obfite wydzieliny z oczu i/lub nosa;
• stan śpiączki i śmierć w ciągu kilku dni.

Niektóre świnie mogą wykazywać zapalenie spojówek z zaczerwienieniem błony śluzowej spojówek i wydzielinami z oczu. Ciężarne lochy często ronią lub rodzą martwo urodzone prosięta, które są zmumifikowane (prosięta mogą być testowane na obecność wirusa).

Bioasekuracja przy ASF pełni kluczową rolę w procesie produkcji trzody chlewnej

Śmiertelność w zakażonych grupach świń jest wysoka. W Europie przyjęto politykę uboju w celu wyeliminowania wirusa w stadzie w przypadku wykrycia choroby.

Świnie, które padają we wczesnym okresie zarażenia stada, mogą nie mieć żadnych zauważalnych zmian, ale wraz z postępem choroby zmiany są uderzające. Jasnoczerwone krwotoki w węzłach chłonnych, nerkach, sercu i wyściółkach jam ciała są częstymi objawami. W jamach ciała może również występować nadmiar płynu krwotocznego, a w płucach płyn galaretowaty. Śledziona może ulec powiększeniu, przyciemnieniu i kruszyć się pod niewielkim naciskiem.

Wirus ASF

Lekarz weterynarii aby potwierdzić lub wykluczyć  chorobę musi wysłać próby do laboratorium specjalizującego się w diagnostyce ASF. Materiałem do diagnostyki jest: krew, węzły chłonne, śledziona oraz w przypadkach przewlekłych surowica do badań serologicznych.

Wirusa ASF możne dostać się do stada poprzez m.in:

• karmienie skażoną paszą i skażonymi odpadami spożywczymi używanymi jako uzupełnienie paszy;
• przez ukąszenia kleszczy, wszy i much;
• zaszczepienie świń zanieczyszczonymi strzykawkami i używanie skażonego sprzętu chirurgicznego;
• wprowadzenie zakażonych świń do stada.

Przenoszenie wirusa ASF w stadzie następuje na ogół poprzez bezpośredni kontakt z: wydzielinami, odchodami i wymiocinami świń, u których choroba przebiega subklinicznie (bezobjawowo).

Bioasekuracja w przypadku ASF

Chociaż prace nad opracowaniem i testowaniem szczepionki trwają żadna z nich nie posiada technologii, która mogłaby zostać urzędowo zarejestrowana. W strategii zwalczania choroby nadal kluczową rolę odrywa program bioasekuracji i urzędowe zarządzenia dotyczące choroby ASF.

Warto przypomnieć, że wyróżniamy bioasekurację zwenętrzną i wewnętrzną.

Bioaekuracja zewnętrzna przy ASF

W przypadku pierwszej (zewnętrznej) należy zwrócić uwagę na:

• odpowiednią lokalizację fermy – od innych chlewni, w których utrzymywane są świnie odległość powinna wynosić 3-8 km. Od drogi, po której porusza się transport innych zwierząt odległość chlewni powinna wynosić 450 m. Ważnym elementem jest pas drzew, który stanowi barierę w przenoszeniu się drobnoustrojów oraz ogrodzenie;
• kwarantannę, aby sprawdzić stan zdrowia świń oraz wykonać badania diagnostyczne. Badania trzeba wykonać dwukrotnie. Pierwszy raz zaraz po wprowadzeniu zwierząt do izolatki, a następnie 3 tygodnie później. Badanie pierwsze ma wykazać czy zakupiono zdrowe zwierzę, natomiast drugie ma wykluczyć zakażenie świń w trakcie załadunku, transportu lub wyładunku. Miejsce kwarantanny powinno być położone około 3 km od budynków utrzymujących trzodę chlewną. Świnie znajdujące się w kwarantannie powinny być obsługiwane przez innych pracowników;
• prawidłową higienę ściółki, która powinna pochodzić z obszaru wolnego od wirusa ASF, ale również być wolna od kału, moczu i śluzu innych zwierząt;
• uniemożliwienie dostępu do budynków inwentarskich gryzoni, które mogą być wektorem szerzenia się chorób. W tym przypadku ważą rolę odgrywa deratyzacja chlewni.

Nie bez znaczenia jest również, aby szczególnie zwrócić uwagę na:

• pracowników chlewni, którzy nie powinni posiadać własnego gospodarstwa, w którym utrzymują trzodę chlewną oraz pracować na innych gospodarstwach. Należy przeprowadzać wśród pracowników szkolenia w zakresie bioasekuracji;
• prawidłową dezynfekcję obuwia przed wejściem na teren chlewni lub zmianę obuwia;
• osoby spoza miejsca zatrudnienia na fermie np. weterynarz, powinien założyć ochraniacze na buty oraz odpowiedni kombinezon. Ze względu na zakres swoich czynności jest osobą, która może łatwo stać się wektorem w szerzeniu się choroby;

Ponadto parkingi dla pojazdów osób pracujących lub odwiedzających fermę powinny znajdować się poza obszarem, na którym jest chlewnia. Pojazdy trzeba czyścić i dezynfekować. Co więcej pojazdy przewożące świnie lub inne np. dostarczające paszę muszą być właściwie zabezpieczane i dezynfekowane.

Bioaekuracja wewnętrzna przy ASF

W przypadku bioasekuracji wewnętrznej należy przeprowadzać:

• dezynfekcję pomieszczeń i przestrzegać zasady „całe pomieszczenie pełne/całe pomieszczenie puste”;
• szczepienia profilaktyczne;
• profesjonalne zarządzanie stadem świń – wdrożenie programów profilaktycznych.

Weterynaryjny nadzór nad produkcją trzody chlewnej

Współpraca producenta trzody chlewnej wraz z lekarzem weterynarii jest niezbędna, aby utrzymać wysoki status zdrowotny świń. Weterynaryjny nadzór nad produkcją trzody chlewnej polega na uzyskaniu statusu wolnego stada od chorób zakaźnych. Nadzór przyczynia się do wzrostu efektywności produkcyjnej, co wpływa na uzyskanie korzyści finansowych.

Na koniec podkreślmy, że bioasekuracja w przypadku ASF jest obecnie jedyną drogą ponieważ nie ma leczenia tej choroby. W przypadku wykrycia ASF na fermie trzody chlewnej, wszystkie zarażone zwierzęta trzeba odizolować i poddać ubojowi natychmiast po potwierdzeniu obecności wirusa.

Czytaj również: Informacje związane z przepisami dotyczącymi ASF oraz Bioasekuracja związana z ASF